Ar siúl ón 12 go dtí an 20 Lúnasa agus ag díriú ar théama na hOidhreacht Beo, is cinnte go mbeidh Seachtain Náisiúnta Oidhreachta na bliana seo lán le deiseanna chun ár dtraidisiúin, cleachtais, eolas agus scileanna a fhiosrú.
Tabhair cuairt ar shuíomh gréasáin Sheachtain Náisiúnta na hOidhreachta le foghlaim faoi na himeachtaí atá ar siúl i do cheantar chun oidhreacht chultúir dholáimhsithe na hÉireann a chur chun cinn agus a chosaint.
Comóradh 20 Bliain Choinbhinsiún UNESCO 2003
Déantar ceiliúradh chomh maith i mbliana ar bhunú Choinbhinsiún UNESCO 2003 um Chosaint Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe. Glacadh leis an gCoinbhinsiún ar an 17 Deireadh Fómhair 2003 ag an 32ú seisiún de Chomhdháil Ghinearálta UNESCO, agus leathnaíodh ann coincheap na hoidhreachta cultúrtha chun oidhreacht chultúir dholáimhsithe a chur san áireamh agus leagadh béim ann ar a thábhachtaí agus atá sé é a chosaint ar an leibhéal idirnáisiúnta.
Seo a leanas cuspóir an Choinbhinsiúin:
oidhreacht chultúir dholáimhsithe a chosaint;
a chinntiú go léirítear meas ar oidhreacht chultúir dholáimhsithe na bpobal, na ngrúpaí agus na ndaoine aonair lena mbaineann;
feasacht a ardú ar an leibhéal áitiúil, náisiúnta agus idirnáisiúnta ar a tábhacht; ag cinntiú comhthuiscint uirthi; agus,
Soláthar a dhéanamh do chomhar agus cúnamh idirnáisiúnta.
Le linn na bliana comórtha seo, óstálfaidh lucht UNESCO cruinnithe agus imeachtaí chun an ócáid a cheiliúradh agus chun machnamh a dhéanamh ar na tionchair a bhí ag an gCoinbhinsiún seo le fiche bliain anuas agus ag an am céanna ag baint leasa as an deis chun béim a chur ar a thábhachtaí is atá sé ár n-oidhreacht bheo a chosaint.
Chun tuilleadh eolais a fháil cliceáil anseo.
Céard atá i gceist le hOidhreacht Chultúir Dholáimhsithe?
De réir Choinbhinsiún UNESCO 2003 is ionann oidhreacht chultúir dholáimhsithe agus na cleachtais, na léirithe, an t-eolas agus na scileanna a aithníonn pobail agus grúpaí mar chuid dá n-oidhreacht chultúrtha. Cuirtear ar aghaidh é ó ghlúin go glúin agus aithnítear é faoi cheann amháin nó níos mó de na catagóirí seo a leanas:
• Traidisiúin agus nathanna cainte;
• Taibhealaíona;
• Cleachtais shóisialta, deasghnátha agus imeachtaí féilte;
• Eolas agus cleachtais maidir leis an dúlra agus leis an gcruinne; agus
• Ceardaíocht thraidisiúnta.
Fardal Náisiúnta na hÉireann um Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe.
I mí na Nollag 2015, dhaingnigh Éire Coinbhinsiún 2003 UNESCO. Seoladh Fardal Náisiúnta na hÉireann um Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe in 2019 agus é mar aidhm aige cleachtais, nósanna, ceardaíocht agus traidisiúin oidhreachta cultúrtha beo na hÉireann a chosaint, a chur chun cinn agus a cheiliúradh, go háitiúil, go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta. Go dtí seo, cuireadh 38 gcleachtas ar Fhardal Náisiúnta na hÉireann um Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe.
Glactar le hiarratais ar an bhFardal Náisiúnta ar bhonn leanúnach. Déanann Coiste Comhairleach Saineolaithe measúnú ar na hiarratais. Breithníonn siad an sampla den Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe (mar a shainmhínítear i gCoinbhinsiún 2003) é an rud a ainmníodh, chomh maith le cibé an bhfuil dóthain tacaíochta agus rannpháirtíochta pobail ann don rud agus an bhfuil an rud a ainmníodh á tabhairt ó ghlúin go glúin. Cuireann an Coiste a gcuid moltaí faoi bhráid an Aire Cultúir ansin.
Liosta Ionadaíoch UNESCO ar Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe an Chine Dhaonna
Féadfaidh an Stát nithe ar an bhFardal Náisiúnta a chur ar aghaidh freisin le cur ar Liosta Ionadaíoch UNESCO ar Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe an Chine Dhaonna, a bhfuil an Stát i dteideal ainmniúchán amháin a dhéanamh dó gach bliain.
Go dtí seo, d’éirigh le hÉirinn ceithre ghné dár nOidhreacht Chultúir Dholáimhsithe a chur ar Liosta Ionadaíoch UNESCO ar Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe an Chine Daonna. Cuireadh Píobaireacht Uilleann air in 2017, Iománaíocht in 2018, Cláirseacht na hÉireann in 2019, Seabhcóireacht na hÉireann in 2021, a cuireadh ar an liosta ilnáisiúnta atá ann cheana féin maidir le Seabhcóireacht.
I mí Mhárta na bliana seo cuireadh iarratas (faoi stiúir na hÉireann) faoi bhráid UNESCO chun Éire, an Ostair, Andóra, an Bheilg agus Lucsamburg a chur san áireamh maidir le Tógáil Claí Cloch ar Liosta Ionadaíoch UNESCO ar Oidhreacht Chultúir Dholáimhsithe an Chine Daonna. Táimid ag fanacht go fonnmhar le cinneadh UNESCO faoin iarratas seo, a bhfuiltear ag súil leis i mí na Nollag 2024!
Trí aitheantas idirnáisiúnta a bhaint amach do na cleachtais seo, i ndlúthchomhar leis na pobail lena mbaineann, tacaítear lena gcosaint do na glúnta atá le teacht. Tugann sé aitheantas agus déanann sé ceiliúradh freisin ar obair na nglúnta a choinnigh na traidisiúin seo beo agus tugann sé deis iontach na gnéithe seo de chultúr na hÉireann a roinnt le daoine eile.
